Инсон мияси йилдан йилга катталашиб бораётгани аниқланди

75 йил давом этган тадқиқотда 70-йилларда туғилган одамларнинг мия ҳажми 30-йилларда туғилганларга қараганда 6,6 фоизга, мия сирт майдони эса 15 фоиз катта экани аниқланган. Бу мияда кўпроқ жой бўлиши ва ақлий қобилият пасайишининг олдини олиши мумкин.

Фото: Creative Commons

Калифорния университети Davis Health маркази тадқиқотчилари инсон мияси тобора катталашиб бораётганини аниқлади. Тадқиқотчилар мия ҳажми ошиши мияда захиранинг кўпайиши ва бу ёшга боғлиқ ақлий касалликнинг камайишига сабаб бўлади деб тахмин қилмоқда.

Тадқиқотнинг илк муаллифларидан бири Чарлз ДеКарли қайсидир 10 йил кимнингдир мияси шаклланишида муҳим рол ўйнаши мумкинлигини айтади. Унинг аниқлашича, мия шаклланишида генетик омиллардан ташқари ижтимоий ҳаёт, тиббиёт, таълим ҳам муҳим рол ўйнайди.

Тадқиқот 1948 йилда АҚШнинг Массачусетс штатидаги Фрамингҳам шаҳрида юрак-қон томир ва бошқа касалликларни таҳлил қилиш учун бошланган. Жами 30-62 ёшлардаги 5209 аёл ва эркак қатнашган. 75 йил давом этган тадқиқотда ҳозир иккинчи ва учинчи авлод вакиллари қатнашяпти. 1930 йилларда туғилган иштирокчилар учун мия ҳажми ўртача 1,234 миллилитрни ташкил этган бўлса, 1970 йилларда туғилганлар учун бу ҳажм 1,321 миллилитрни ёки тахминан 6,6 фоизга кўпроқ ҳажмни ташкил этди.

Мия сирти эса 10 йил ичида кўпроқ ўсган. 1970 йилларда туғилган иштирокчиларнинг ўртача мия сирти майдони 2,104 квадрат сантиметрни ташкил этган, 1930 йилларда туғилган иштирокчиларники 2,056 квадрат сантиметр бўлиб, бу олдингидан 15 фоизга ошганини билдиради.

Маълумот учун Америкада Алцгеймер билан касалланганлар 7 миллион атрофида бўлса, бу рақам 2040 йилга бориб 11 миллиондан ошиши кутиляпти. Лекин қизиқ жиҳати шундаки, америкаликлар сонига нисбатан хотира касаллиги билан касалланиш қисқарган. Америкада 1970 йилдан бери ҳар 10 йилда когнитив касалликлар билан касалланиш 20 фоизга камайган.

#тадқиқот #мия #ақл