Кун ҳикмати: ЗАҲР ВА ҚАҲР

Илонни ҳар қанча қилсанг тарбият,
Охир заҳрин сочиб, етказар заҳмат.
Нокас табиати илон кабидир,
Юзин кўрмасликка этгил ҳаракат.

Аслида, наслида ёвузлик бўлса, ундан яхшилик кутиш қийин. Унинг яхшилик ниқобидаги «ҳиммат»и ҳам оғир кечиши ҳақ. Илонсифат ҳаракат, сирингдан, нозик ишларингдан воқиф бўлиш эвазига сени мағлуб этиш нокас нияти. Шуни сездингми ундан узоқлаш деган ўгит Рудакийнинг ҳаёт ҳақиқатини бадиий ҳақиқатга ўгириш ҳисси билан боғлиқ. Нокас бировни бировга яхшилик қилаётганини кўролмаслиги аниқ. Ҳатто, у бировнинг ўзига қилаётган яхшилигини ҳам кўролмайди. «Нимага биров бировга яхшиликни раво кўриши керак»?-деган жумбоқли савол унга тинчлик бермайди. Чунки, у дунёни фақат ёвузлик қобиғида кўради. Унинг яшаш тарзи шу-яхшиликка ҳам ёмонлик, ёмонликка ҳам ёмонлик.. Унга яхшиликни ҳам, ёмонликни ҳам раво кўрмасдан, ундан узоқлашиш энг тўғри ҳукм эканини уқтиради адиб. Шу тобда бошқа бир шоирнинг ушбу ҳикмати ёдга келади: «Яхшига қилсанг яхшилик ҳам айтадур, ҳам қайтадур, Ёмонга қилсанг яхшилик на айтадур, на қайтадур» 
Эзоп ривоятларидан бирида келтирилишича, Зевс тўй қилаётган экан. Ҳамма ҳайвонлар топганларини унга совға қилиб келтиришибди. Илон ҳам гул тишлаган куйи судралиб келибди. Зевс илонни кўриб, унга шундай дебди: мен бошқаларнинг совғасини қабул қиламан, аммо сенинг тишингдаги туҳфани олмайман. Масалдан хулоса шуки, ёмонларнинг яхшилигида ҳам хатар бор.
Рудакий илоннинг заҳри ўз ўрнида дору дармон, шифо бўлиши мумкин, лекин илонсифат нокас заҳри сени тузалмас дардга гирифтор қилиши ҳақлигига ишора қилиб ўтган. Узоқ даврлардан бери тиллардан тилларга ўтиб келаётган «Тошбақа ва чаён» масалидаги «заҳар урмоқ эмиш касби чаённинг» деган ҳикмат ҳам бежиз эмаслиги таъкидланади рубоийда.