Британиялик тарихчи: “Путин ўзини барча томондан ҳимояламоқда”

Россия президенти Путин ҳам коммунистлар, ҳам рус шоҳлари хусусиятларига эга, дея ҳисоблайди британиялик тарихчи Орландо Файжес. У бу ҳақда Германиянинг Stern журналига берган интервьюсида айтиб ўтди.

"Ҳукумат тепасига эски тизимдаги аппарат ва КГБ (Давлат хавфсизлик қўмитаси) ходими келгани ҳайратланарли эмас, - дейди олим. – Менимча энг қизиғи, Путин бир томондан большевиклар анъанаси издоши, бошқа томондан эса – у 12 йил аввал Россияга Оқ армияга қўмондонлик қилган ва шоҳ учун большевикларга қарши курашган генерал Деникин жасади қолдиқларини қайтаришга рухсат берганидир". Бироқ, шу билан бирга Путин, дея давом этган Файжес, “амалдаги тартибга ҳужумлардан жуда қўрқади ҳамда ўзини барча томондан ҳимояламоқда. Шу тариқа, у Мавзолейдан Ленин жасадини олиб ташламади, бу Ленин тарафдорлари билан зиддиятга бормаслик учун қилинди”.

"КГБдан чиққан киши бўлган Путин мухолифат ва хиёнатнинг олдини олиш учун бор эътиборни назорат ва террорга қаратган чекистлар анъаналарига тўғри амал қилмоқда. Ўша анъанага мувофиқ, бугун Россияда ҳуқуқ ҳимояси ташкилотлари ва ижтимоий тармоқлар, яъни фуқаролик жамиятидан қўрқишмоқда, уни назорат қилиб бўлмайди, - дея давом этади Файжес. – Бу айнан ленинча иш кўришдир. У ерда энг асосийси – исталган вазиятда назоратни сақлаб қолиш". Шунингдек Путин, тарихчининг фикрича,  "ўзига Николай I образини “кийиб кўрди". "Ҳақиқатдан ҳам, бу икки шахс ўртасида ўхшаш жиҳатлар жуда кўп. Масалан, Николай XIX асрда ўз мамлакатини, унинг фикрича, Ғарбнинг даҳшатли таъсиридан ҳимоя қилишга ҳаракат қилди. У Россия билан чегарадош бўлган Европа давлатларини ўз таъсир ҳудуди, дея ҳисоблаган. Николай Россия манфаатларини илгари суриш ва улар учун ҳаттоки уруш, (жумладан Қримда ҳам) олиб боришга тайёр бўлган шоҳ эди. Унинг шиори шундай эди: "православие, якка ҳокимиятчилик, халққа яқинлик". Путин мафкураси ҳақида ҳам худди шундай дейиш мумкин".

Файжес Россияни нима бирлаштирмоқда, деган саволга шундай жавоб берган: “Борис Ельцин ҳукумат тепасига келиб, Россияни империя эмас, балки янги миллат сифатида қайта “уйғотишга” ҳаракат қилганида русларни унча кўп нарса ҳам бирлаштирмаслигини тушуниб етди. Путин эса бошқа йўлдан кетди: ўз ҳамюртларига кучли давлатнинг бир қисми эканини ҳис этиш имконини берди, ҳамда афтидан, уларга бир-бирига ўхшашлик бера олди". "Бироқ ҳақиқатда эса мамлакат кучсиз. У оғир иқтисодий ҳолатда ва демографик инқирозни бошдан кечирмоқда", - дея хулоса қилган Файжес.