WSJ: Россия порох ишлаб чиқариш учун хомашё импортини икки баравар оширди

Украинага қарши уруш бошланганидан кейин Россия артиллерия ўқ-дориларини ишлаб чиқариш учун зарур бўлган моддалар импортини сезиларли даражада оширди. Улар, бошқа нарсалар қаторида, Қўшма Штатлар ва бошқа ғарб давлатлари, уларнинг иттифоқдош мамлакатларида жойлашган компаниялардан сотиб олинади, ва бу - мақсади Россия Федерациясида ҳарбий саноатни бостириш бўлган халқаро санкцияларга қарамай, юз берган. Бу ҳақда 29 март, жума куни The Wall Street Journal савдо маълумотларига таяниб ёзди. 

2022 йилда - Россиянинг Украинага кенг кўламли ҳужуми биринчи йили - порох ва ракета ёнилғиси ишлаб чиқаришда қўлланадиган тез ёнувчи пахта маҳсулоти бўлган нитроцеллюлозанинг Россия импорти 70 фоизга ошди. 2023 йилнинг ўрталарига келиб унинг ҳажми 3039 тоннани ташкил этди, бу 2021 йилга нисбатан деярли икки баравар кўп, дейилади нашрда. 

«Дунё бўйлаб мудофаа компаниялари нитроцеллюлоза ишлаб чиқариш йўлларини топишга ҳаракат қилмоқда, бу танқислик нархларни ошириб, ишлаб чиқаришда қийинчиликларни келтириб чиқарди. Дунёда фақат бир нечта давлатлар нитроцеллюлоза ишлаб чиқаради, чунки унинг асосий қўлланиши ўқ-дориларни ишлаб чиқариш ва чекловлар халқаро савдога боғлиқ» , деб ёзади WSJ. 

«РФнинг нитроцеллюлоза сотиб олиши урушда ҳал қилувчи рол ўйнади» 

Нашр америкалик расмийлар ва таҳлилчиларга таяниб, Москванинг хорижда нитроцеллюлоза олиш қобилияти Россиянинг Украинага қарши урушида ҳал қилувчи рол ўйнаганини, чунки Россия Федерациясининг ўзи артиллерияда қўлланадиган тутунсиз порохнинг асосий таркибий қисми бўлган бу модданинг оз қисмини ишлаб чиқаришини таъкидлайди. 

Нитроцеллюлоза фуқаролик мақсадларида ҳам қўлланади: сиёҳ, бўёқлар, лаклар ва тегишли маҳсулотлар ишлаб чиқариш учун, аммо таҳлилчилар Россия томонидан ушбу хомашёнинг ортиб бораётган импорти биринчи навбатда қурол учун мўлжалланган деб ҳисоблайди, дея ёзади журналистлар. 

Таҳлил қилинган савдо маълумотларига асосланиб, улар Украинада уруш бошлангани ва Россия Федерациясига ҳар қандай ҳарбий ҳамда икки томонлама мақсадли товарларни олиб чиқишни тақиқловчи санкциялар киритилгандан кейин Россияга нитроцеллюлоза етказиб бериш нафақат Хитой компаниялари, балки АҚШ, Германия, шунингдек, Тайван корхоналари иштирокида амалга оширилган, деган хулосага келди. 

Шу тариқа, Analytical Marketing Chemical Group Россия импортчиси сўнгги икки йил ичида Тайвандан 700 минг долларлик нитроцеллюлоза сотиб олди. Шу билан бирга, рус компаниясининг веб-сайтида Қозон давлат порох заводи ҳамкори эканлиги кўрсатилган. 

Analytical Marketing Chemical Group директори WSJ нашрига берган изоҳида компания 2019 йилдан бери мудофаа заводларига пахта целлюлозаси етказиб бермаётганини ва фуқаролик мақсадларида нитроцеллюлоза импорт қилаётганини айтди. 

Noy кичик турк фирмаси

Шу тариқа, Украинадаги икки йиллик уруш давомида Россияга нитроцеллюлоза экспортининг деярли ярми НАТОга аъзо бўлган Туркиянинг Noy İç Ve Diş Ti̇caret кичик фирмасига тўғри келган, дея маълум қилди мақола муаллифлари. Истанбулда офисга эга компаниянинг асосий савдолари РФ ҳукумати расмий ҳамкорлари бўлган Россия корхоналарига тўғри келди. 

Шу билан бирга, WSJ материалига кўра, Noy томонидан 2023 йилда Россияга жўнатилган 80 тонна нитроцеллюлоза Туркия компанияси томонидан Нью-Йоркдаги International Flavors & Fragrances компаниясининг Германиядаги шуъба корхонасидан сотиб олинган.

International Flavors & Fragrances вакили компания 2022 йил апрел ойида тўхтатиб қўйган нитроцеллюлоза маҳсулотларини Россияга етказиб бериш учинчи томон орқали давом этаётганидан ҳайратда қолганини айтди. Шу билан бирга, компания ўз маҳсулотида ҳарбий мақсадларда фойдаланиш учун етарлича азот йўқлигини маълум қилди.

Германия санкцияларга амал қилаётганини таъкидламоқда

Noy томонидан 2023 йилда Россияга экспорт қилинган яна 500 тонна нитроцеллюлоза Тайваннинг TNC Industrial фирмаси томонидан ишлаб чиқарилган. WSJ маълумотларига кўра, сўнгги икки йилда турк компанияси орқали Россияга экспорт қилинган худди шундай миқдордаги нитроцеллюлоза Германиянинг Hagedorn-NC компанияси томонидан ишлаб чиқарилган.

Hagedorn таъкидлашича, у ҳарбий мақсадларда нитроцеллюлоза ишлаб чиқармайди ва унинг маҳсулоти фуқаролик мақсадлари учун босма сиёҳ ва лакларда боғловчи модда сифатида ишлатилади. 

Ўз навбатида, Германия Иқтисодиёт вазирлигининг расмий вакили Мари Гюттлер ўз изоҳида Германия санкцияларга риоя этилишини назорат қилаётганини таъкидлади.