2022 yilgi Davlat budjetining dastlabki parametrlari ma'lum bo‘ldi

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasida 2021 yilning kutilayotgan makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari, 2022-2024 yillarga mo‘ljallangan makroiqtisodiy prognozlar, 2022 yil uchun Davlat budjetining loyihasi muhokama qilindi.

O‘zA xabariga ko‘ra, dastlabki statistik ma'lumotlar joriy yilning 9 oylik yakunlari bilan respublikada yalpi ichki mahsulot 6,9 foizga o‘sganini ko‘rsatmoqda.

Joriy yil yakuni bo‘yicha YaIM o‘sishi 6,5-7 foiz atrofida bo‘lishi, bunda sanoatda ishlab chiqarish hajmi – 9,1, qurilish ishlari hajmi – 6,6, xizmatlar sohasi – 8,6 va qishloq xo‘jaligi – 2,8 foizga ko‘payishi kutilmoqda.

Mamlakatning o‘rta muddatli makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozining asosiy ssenariysida kelgusi besh yilda YaIMning o‘rtacha o‘sish sur'ati 6,5 foizda bo‘lishi prognoz qilingan.

Xususan, 2022 yilda YaIMning 5,9 foizga o‘sishi, kelgusi yillarda esa o‘sish sur'atlarining bundan yuqori bo‘lishi hisob-kitob qilingan.

Hukumat oldida 2026 yilga borib aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan YaIM miqdorini 2 800 dollarga yetkazish va 2030 yilga borib esa 4000 dollardan oshirish va o‘rta daromadli mamlakatlarning yuqori guruhiga kirish vazifasi turibdi.

“Majlis davomida buni faqatgina belgilab olingan tarkibiy islohotlarni kechiktirmasdan, to‘laqonli amalga oshirish orqali mamlakatning investitsiyaviy jozibadorligini va ishlab chiqarish unumdorligini o‘stirish bilangina ta'minlash mumkinligiga alohida urg‘u berildi. Islohotlarni amalga oshirishga mas'ul bo‘lgan vazirlik va idoralar rahbarlarining faoliyatiga tanqidiy baho berildi”, – deyiladi xabarda.

Qayd etilishicha, makroiqtisodiy barqarorlikni saqlab qolish, xususan, inflatsiya darajasini 2022 yilda 9 foizgacha, o‘rta muddatda 5 foizgacha pasaytirish, davlat qarzini mo‘'tadil darajada ushlab turish hamda davlat budjeti taqchilligini kelgusi yilda 3 foizdan oshirmaslik lozimligi belgilab olindi.

Ma'lum bo‘lishicha, 2021 yilda koronavirus pandemiyasi sharoitida kechiktirib bo‘lmas ijtimoiy-iqtisodiy masalalarni hal qilish uchun Budjet qonuniga tegishli o‘zgartirishlar kiritish orqali budjetdan 27 trillion so‘mdan ortiq qo‘shimcha mablag‘lar ajratilgan.

Xususan, “Obod mahalla” va “Obod qishloq” dasturlari doirasida mahallalardagi ichki yo‘llarni qurish va ta'mirlash, bog‘chalar, maktablar va sog‘liqni saqlash obektlarini ta'mirlash va boshqa infratuzilma obektlariga jami 15,8 trillion so‘m, koronavirusga qarshi kurashish tadbirlariga qo‘shimcha 1,3 trillion so‘m ajratilgan.

Joriy yilda umumiy budjet taqchilligini YaIMga nisbatan 5,5 foizdan oshirmaslik uchun mas'ul vazirlik va idoralar rahbarlariga qo‘shimcha daromadlarni shakllantirish, joriy yilda amalga oshirish zarurati bo‘lmagan xarajatlarni maqbullashtirish yuzasidan topshiriqlar berildi.

2022 yilgi soliq siyosatida respublika iqtisodiyotining investitsion jozibadorligini oshirish maqsadida bir qator o‘zgarishlar taklif qilinmoqda:

• 2022 yilning 1 yanvaridan yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq stavkasini 2 foizdan 1,5 foizgacha pasaytirish;
• foyda solig‘i hisoblashda investitsiyaviy chegirma miqdorini yangi texnologik uskunalar uchun 10 foizdan 20 foizgacha, binolar uchun 5 foizdan 10 foizgacha oshirish;
• amortizatsiya normalarini o‘rtacha 2,5 barobarga oshirish taklif qilinmoqda.

2022 yilgi Davlat budjeti loyihasida ijtimoiy sohaga mablag‘ ajratilishining ustuvorligi ta'minlangan holda, ularning salkam 45 foizi ta'lim sohasiga yo‘naltirilmoqda. Xususan, maktabgacha ta'lim muassasalariga hamma tadbirlarni va tarbiyalanuvchilar soni oshganligini inobatga olgan holda joriy yilga nisbatan 2,2 trillion so‘m ko‘paytirilib, 8,7 trillion so‘m, xalq ta'limiga 30,3 trillion so‘m yoki 6,5 trillion so‘m ko‘p, o‘rta maxsus va oliy ta'limga 7,5 trillion so‘m yoki 3,1 trillion so‘m ko‘p mablag‘ ajratilmoqda.

2022 yilda sog‘liqni saqlash sohasiga 22,6 trillion so‘m yoki jami xarajatlarning 11 foizi rejalashtirilgan.

2022 yilda ijtimoiy nafaqa oluvchi ehtiyojmand oilalar soni 2021 yildagi o‘rtacha 1 million 200 mingdan 1 million 440 minggacha oshib, jami oilalarning 16,5 foizi qamrab olinadi. Tuman va shaharlar budjetlarining 5 foizi, ya'ni 1,4 trillion so‘m mablag‘ “Ochiq budjet portali” orqali bevosita fuqarolar tomonidan bildirilgan takliflarni moliyalashtirishga yo‘naltiriladi.

2022 yilda ish haqi, ijtimoiy nafaqalar, stipendiyalar va pensiyalar miqdorini inflatsiya darajasidan yuqori sur'atlarda oshirish uchun budjet loyihasida yetarli mablag‘lar ko‘zda tutilgan.

2022 yil Budjetnomasida xalqaro moliya institutlari ekspertlari texnik ko‘magi asosida ishlab chiqilgan, vazirlik va idoralarning navbatdagi uch yillik budjet xarajatlari bo‘yicha rivojlantirish dasturlarining maqsadli indikatorlari aks ettirilmoqda.

Majlisda barcha rahbar xodimlar davlat budjetining har bir so‘mi samarali ishlatilishiga javobgar ekani alohida ta'kidlandi.

Yuqoridagilarni inobatga olgan holda, 2022 yilda konsolidatsiyalashgan budjet taqchilligini joriy yilda kutilayotgan yalpi ichki mahsulotga nisbatan 5,5 foizdan 3,0 foizgacha pasaytirish lozimligi belgilab olindi.

Majlisda bildirilgan takliflarni inobatga olgan holda 2022 yil uchun Davlat budjeti to‘g‘risidagi qonun loyihasi va Budjetnoma Oliy Majlis Qonunchilik palatasiga kiritiladi.