Елена Зеленская: «1984» романи бугунги Россияни тасвирлайди

Украинанинг биринчи хоними Елена Зеленская 22 октябр, шанба куни Франкфурт китоб кўргазмасида бўлиб ўтган жамоатчилик муҳокамаси чоғида бугунги Россияда Жорж Оруэллнинг «1984» романидаги ўйлаб топилган мамлакат билан кўплаб ўхшашликлар мавжудлигини маълум қилди.

Зеленскаянинг сўзларига кўра, романда тасвирланган воқеалар «бугунги кунда Россияда содир бўлаётган воқеаларга мисолдир». Асарда тотал диктатура режими ҳукмронлик қилаётган ва амалда тўхтамайдиган давлат тарғиботи юксак даражада ривожланган, сиёсий раҳбариятнинг ҳаракатларига нисбатан норозилик ва шубҳалар махсус хизматлар томонидан қаттиқ жазоланадиган давлат тасвирланган. Шу билан бирга, мамлакат бошқа давлатлар билан урушлар олиб боради, аммо фуқаролар бу воқеалар ҳақидаги барча маълумотларни фақат ўзига маъқул тарзда маълумот берувчи ташвиқот манбаларидан олади.

Франкфурт-Майнда бўлиб ўтган китоб ярмаркасида сўзга чиққан Зеленская Украинадаги бугунги ҳаёт ҳақидаги тасаввурлари ҳақида гапирди. Унинг сўзларига кўра, у одатда китоб ўқишни яхши кўради, лекин улар ҳам ҳатто «ваҳшийлик ва даҳшатлардан» чалғитолмайди.

Россиянинг Украинага қарши урушида ҳеч қандай «яширин маъно» йўқ, деди Елена Зеленская. У Россиянинг ҳаракатларини «ҳайвоний тажовуз» деб атади. «Бу урушда фақат оқ ва қора бор, ярми йўқ. Биз курашяпмиз, ўз ҳаётимиз учун курашяпмиз», деб таъкидлади Володимир Зеленскийнинг рафиқаси.

Ярмаркада у Германия президенти Франк-Валтер Штайнмайернинг рафиқаси Элке Бюденбендер билан биргаликда иккита лойиҳани тақдим этди. «Чегара билмас китоблар» ташаббуси хорижда ички кўчирилганларнинг фарзандларини украин тилидаги китоблар билан таъминлашга қаратилган. «Биз украиналик бола онасидан ухлашдан олдин эртак ўқишни сўраса, у ўз она тилида китоб ўқиб беришини хоҳлаймиз», деб тушунтирди Украина биринчи хоними. «Украина китоб жавони» лойиҳаси кутубхоналарда украин тилидаги китобларнинг пайдо бўлишини ўз ичига олади. Ушбу ташаббус 20 та давлатда амал қилади. «Ким украинча китоб мавжуд бўлмаслигини хоҳлайди? Хўп, у мавжуд бўлмайди. У дунёдаги энг яхши кутубхоналарда пайдо бўлади», - деди Зеленская.

Франкфурт китоб ярмаркаси ҳар йили бутун дунёдан минглаб ноширлар, китоб сотувчилари ва адабий агентлар учун энг кутилган тадбирдир – 2022 йилда у 85 мамлакатдан 4000 га яқин экспонатларга мезбонлик қилди. Бироқ, Россия улар орасида йўқ - мамлакат Украинадаги уруш туфайли иштирокчилар рўйхатидан чиқарилди.

Шунингдек, ярмаркада Эрон стендлари тақдим этилмаган – дастлаб мамлакат иштирок этиш учун ариза берган, бироқ тадбир бошланишига бир неча кун қолганда ташкилотчиларни «Эроннинг ички ишларига очиқ аралашиш»да айблаб, уни қайтариб олган ва шу билан бирга, Эрон делегациясига хавфсизлик кафолатлари тақдим этилмаганини билдирган. Ярмарка раҳбарияти бу даъволарни рад этди.

Кўргазма бошланишидан бир неча кун олдин Европа Иттифоқи бир қатор давлатларининг вазирлари Эроннинг Россиянинг Украинага қарши ҳарбий ҳаракатларига алоқадорлиги, хусусан, Украина нишонларига зарба бериш учун Эрон камикадзе-дронларидан фойдалангани тасдиқланса, унга қарши санкцияларни кенгайтиришга чақиришди. Теҳрон бу айбловларни рад этди, бироқ Германия, Франция ва Буюк Британиянинг БМТни Россиянинг Эрон учувчисиз учоқларидан фойдаланганини текширишга чақиришини қоралади. Бу каби айбловлар, шунингдек, Эронда давом этаётган норозилик намойишлари фонида Европа Иттифоқининг қатор давлатлари фуқароларни Ислом Республикасига саёҳат қилишдан тийилишга чақирди.