«Петербург мулоқоти» форуми тарқатиб юборилиши эълон қилинди

2023 йилнинг биринчи чорагида Германия-Россия муносабатларини ривожлантириш учун бир вақтлар энг муҳим бўлган платформа тарқатиб юборилиши ҳақидаги хабар Петербург мулоқотининг ўз тарихидаги энг қисқа пресс-релизи бўлди. Бу тўғрисидаги қарор 22 ноябрь куни «Петербург мулоқоти» кенгашининг талабига биноан навбатдан ташқари йиғилишда қабул қилинган. «Жиноий босқинчилик уруши ва Ғарб демократияларига нисбатан душманона муносабатни ҳисобга олган ҳолда, бу форматда мулоқот энди мумкин эмас», — дейилади баёнотда. Пресс-релиз матнида Россия тилга олинмаган.

«Петербург мулоқоти»нинг тугатилиши ажабланарли эмас: Германия ва Россия фуқаролик жамиятлари ўртасида фикр алмашиш учун ушбу форум орқали алоқалар сўнгги йилларда заифлашди ва 2021 йил июлидан бошлаб бутунлай музлатиб қўйилди. Германия томони шу тариқа Россия Бош прокуратурасининг Россиядаги учта немис нодавлат ташкилотини, яъни Deutsch-Russischer Austausch e.V. («Германия-Россия алмашинуви»), Zentrum Liberale Moderne GmbH («Либерал замонавийлик маркази») ва Forum Russischsprachiger Europäer e.V. («Русзабон европаликлар форуми»)ни «номақбул» деб эълон қилган қарорига жавоб қайтарди. Ўтган ҳафта охирида ҳафталик Der Spiegel нашри аллақачон тарқатиб юбориш учун ҳамма нарса тайёр эканлигини ва уни фақат тасдиқлаш кераклигини хабар қилди.

22 ноябрдаги қарор Россия президенти Владимир Путин, кейин эса Германия канцлери Герҳард Шрёдернинг 2001 йилда бошлаган шахсий лойиҳасига нуқта қўяди. Санкт-Петербург мулоқоти уларнинг ҳомийлигида сиёсат, бизнес ва биринчи навбатда фуқаролик жамияти вакиллари ўртасидаги алоқаларни кенгайтириш учун икки томонлама муносабатларни ўрнатиш платформаси сифатида ишлаб чиқилган.

Мувофиқлаштирувчи қўмита ҳар икки томонда ишлади, 2009 йилдан бери Россия томонида Россиянинг собиқ бош вазири Виктор Зубков, 2015 йилдан бери Германия томонидан собиқ раҳбари федерал канцлер Роланд Пофалла Петербург мулоқотининг ҳамраиси бўлди. «Петербург мулоқоти» паритет асосда – икки давлат ҳукуматлари ва ишбилармон доиралари томонидан молиялаштирилди.

«Петербург мулоқоти»нинг асосий воқеаси икки мамлакат вакилларининг форуми бўлиб, у 2001 йил апрелидан бери ҳар йили ўтказиб келинди. 2014 йилда Москва Қрим яриморолини аннексия қилгани сабабли форум бекор қилинган эди. 2015 йилда Потсдамда бўлиб ўтган форум икки давлат ўртасида, хусусан, Россияда ҳуқуқ ва эркинликларни чеклаш масаласи ҳамда Россиянинг Украинадаги ҳаракатлари бўйича чуқур келишмовчиликларни кўрсатди. Россия томонида иштирокчилар таркиби аста-секин ўзгариб, Кремлнинг ревизионистик сиёсати тарафдорлари, масалан, Давлат думаси депутати Вячеслав Никонов кабилар киритилди.

Кейинги йилларда томонлар ўртасида бироз яқинлашув кузатилди ва сўнгги форумда ҳатто Россия ва Германия форумга параллель равишда ҳукуматлараро маслаҳатлашувлар ўтказилган Петербург мулоқотининг анъанавий форматига қайтиш мумкинлигига умидлар ҳам пайдо бўлди. Лекин бундай бўлмади. 2020 йилда Петербург диалог форуми коронавирус пандемияси туфайли тўхтатилди; кейинги форум 2021 йил октябрь ойида Калининградда ўтказилиши керак эди, аммо бўлиб ўтмади.