Мюнхен конференцияси-2023: Украина бўйича нималар кутиляпти?

17 февраль, жума куни очиладиган ва 19 февралгача давом этадиган Мюнхен хавфсизлик конференциясининг аҳамиятини ортиқча баҳолаб бўлмайди. Ғарбнинг ташқи сиёсат ва хавфсизлик сиёсати бўйича асосий форуми Россиянинг Украинага бостириб киришининг бир йиллигига саноқли кунлар қолганида бўлиб ўтади. Ўнлаб давлат раҳбарлари, сиёсатчилар, ҳарбийлар, дипломатлар ва экспертлар Bayerischer Hof («Бавария саройи») ва бошқа жойларда тўпланиб, дунёдаги вазиятни муҳокама қилади. Бу конференция унинг янги раиси, Германия собиқ канцлери Ангела Меркелнинг маслаҳатчиси ва Германиянинг БМТдаги миссияси собиқ раҳбари Кристоф Хойсгеннинг ўзига хос премьераси бўлади.

Хойсген Украинадаги вазиятдан яхши хабардор, у 2015 йилда Минскда Донбасс бўйича музокаралар иштирокчиси бўлган. Ўзидан олдинги раис Волфганг Ишингердан фарқли ўлароқ, форумнинг амалдаги раҳбари Россияни кўпроқ танқид қилади ва Киевнинг НАТО давлатларидан жанговар самолётлар сўрашини қўллаб-қувватлайди. Германия ҳукумати бу ҳали муҳокама қилинмаганлигини айтди. 

Украинадаги уруш биринчи дақиқалардан Мюнхен конференциясининг асосий мавзуси бўлади. Форумни Украина президенти Володимир Зеленский очади, у видео-алоқа орқали сўзлаши ва саволларга жавоб бериши кутилмоқда. Ўтган йилларда Зеленский ўзидан олдингилар сингари Мюнхенга шахсан келган.

Шундан сўнг Германия канцлери Олаф Шольц, кейин Франция президенти Эммануэл Макрон нутқ сўзлаши режалаштирилган. Бу янги ҳолат, бундай сиёсатчилар одатда шанба куни чиқиш қилган.

Шольц учун бу ҳукумат раҳбари сифатидаги иккинчи Мюнхен конференциясидир, аммо бу унинг учун айниқса Ғарбнинг Киевга ҳарбий ёрдами, шу жумладан немис «Леопард 2» танклари бериши ва Берлиннинг Европада хавфсизликни таъминлашда фаолроқ бўлиш истаги ҳақидаги баёнотлари фонида жуда муҳимдир. Россиянинг Украинага ҳужумидан сўнг, Шольц Киевга қурол-яроғ етказиб беришда сукут сақлагани учун танқид қилинди. Бугунги кунда Германия бу борада дунёнинг етакчи уч давлатидан бири ҳисобланади. 

Кутилишича, шанба куни асосий эътибор АҚШ вице-президенти Камала Харрис ва Буюк Британия бош вазири Риши Сунакнинг нутқларига қаратилади. Уларнинг мамлакатлари Украинага асосий қурол етказиб берувчилардир, бир йил аввал улар Киевни яқинлашиб келаётган ҳужум ҳақида огоҳлантирган ва Украинага биринчи зарбани қайтаришга ёрдам берган таъминот жараёнини бошлаб берган. 

Бундан ташқари, форумнинг иккинчи кунида Украина ташқи ишлар вазири Дмитрий Кулеба германиялик ва америкалик ҳамкасблари – Анналена Бербок ҳамда Энтони Блинкен билан бўлиб ўтадиган муҳокамада иштирок этади. Украина конференцияда форум тарихидаги эҳтимол энг йирик делегация, жумладан мудофаа вазири Олексий Резников ва бошқа сиёсатчилар билан иштирок этмоқда. 

2022 йилдаги каби Россия ҳукумати делегацияси бўлмайди. Илгари уни анъанавий тарзда Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров бошқарган. Бу гал форумга рекорд миқдордаги россиялик мухолифатчи ва фаоллар таклиф этилган - Гарри Каспаров ва Михаил Ходорковскийдан тортиб Дмитрий Гудков, Владимир Милов, Юлия Навалная ва Жанна Немцовагача. Шанба оқшомида Россиянинг келажаги ҳақидаги мунозара режалаштирилган. 

Мюнхен конференциясида қарорлар қабул қилинмайди, бу муҳокама форуми, аммо бу сафар икки томонлама учрашувлар ҳам бўлиб ўтади.