Асар қаҳрамонларига қўйилган энг яхши ҳайкаллар

Жейн Остиннинг асарларини ўқимаган китобхон бўлмаса керак. Айниқса, “Андиша ва ғурур” ҳар бир китобхон оилага кириб борган. Мазкур асар қаҳрамони жаноб Дарсининг ҳайкали Англиянинг Чешир штатидаги Дисли шаҳрида жойлашган Лайм Парк кўлига ўрнатилган. Ҳайкалнинг баландлиги 12 футни (3 метру 65 см) ташкил қилади.

Антуан де Сент-Экзюпери ўзбек китобхонларига “Кичкина шаҳзода” асари билан яхши таниш. Бу асарнинг ўзига хослиги – у катталар учун ҳам, болалар учун ҳам бирдек севимли. Япониянинг Ҳаконе шаҳридаги Кичик шаҳзода музейида асар бош қаҳрамонининг ҳайкали сақланади. Музей “Кичик шаҳзода”га бағишланган. Болакайнинг ўз сайёраси устида қўлларини чўнтагига солганча турганини кўришингиз мумкин

Ж.М.Баррининг 1902 йилда чоп этилган “Кичкина оққуш” романи билан таниш бўлмаслигингиз мумкин, аммо унинг қаҳрамонларидан бири ҳақида эшитгансиз: “Ҳеч қачон ўсмайдиган бола”, бугунги кунда Питер Пан номи билан машҳур.

Романда сеҳрли кучга эга етти кунлик чақалоқ болалар боғчаси деразасидан учиб чиқиб, Лондоннинг Кенсингтон боғидаги Лонг Ватер яқинига тушади. Барри ўзининг 1904 йилда “Ўсмайдиган бола” пьесасида персонажни кенгайтирди ва кейинчалик ҳикояни Питер Паннинг янги романи форматига мослаштирди. Дарлинглар оиласи фарзандлари билан афсонавий Неверланд бўйлаб учиб юрган йигитчанинг саргузаштлари бутун дунё бўйлаб болалар классикасига айланди.

Барри Кенсингтон боғлари яқинида яшаган ва уларни ўз ҳикоясининг бир қисми сифатида ишлатган. 1912 йилда гўдак Пётр боғларга тушган ва шу тариқа ўзининг биринчи адабий дебют жойи севимли қаҳрамоннинг ғаройиб бронза ҳайкали билан белгиланган эди. Асар муаллиф томонидан ўн йил аввал буюртма қилинган ва сэр Жорж Фрэмптон томонидан яратилган. Питер тузилманинг тепасида, пастда синсаплар, қуёнлар, сичқонлар ва парилар билан ўралган.

Нью-Йорк шаҳрининг шовқин-сурони ўртасида Марказий боғнинг қоқ марказида севимли болалар классикаси – Люис Керроллнинг Алиса мўъжизалар мамлакатида асари қаҳрамонларини кўришингиз мумкин.

Бронза ҳайкаллар гуруҳини маҳаллий филантроп Жорж Делакорте ўз фарзандларига китоб ва Керроллнинг бошқа асарларини ўқиб берган рафиқаси Маргарита шарафига буюртма қилган. Улар ҳайкалтарош Хосе де Криф томонидан ишлаб чиқилган.

Китоб қаҳрамони Алиса улкан қўзиқорин устида ўтирган ва ҳайкал дизайнернинг қизи Доннага ўхшайди. Оқ қуён, уй сичқончаси ва Чешир мушук каби китобнинг бошқа қаҳрамонлари Алиса атрофида жойлашган.

1996 йилда ҳайкалтарош Ларк Грeй Димонд-Кейтсга жуда махсус лойиҳа топширилди. У доктор Сеусс оламидаги қаҳрамонлар, шунингдек, одамнинг ўзига хослиги асосида ҳайкалларнинг бутун сериясини лойиҳалаш учун танланган.

Ҳаётий ўлчамдаги бронзалар Спрингфилд музейлари томонидан ташкил этилган тўртбурчакнинг марказида жойлашган. Гринч, шляпали мушук, тошбақа Ертл ва Лоракс – барчаси боғнинг турли қисмларига тарқалиб кетган. Ҳикоячининг миллий ёдгорлигини қуриш бўйича ушбу лойиҳа 1996 йилда бошланган ва ҳайкалтарошлик боғи 2002 йилда очилган.

2017 йилда Спрингфилд музейлари ҳайкалтарошлик боғи ёнида доктор Сеусснинг ҳаёти ва фаолиятига бағишланган музейни очди.

1958 йил октябрь ойида Лондоннинг Паддингтон вокзалида чамадонли Форлорн айиқ ўтирар ва йўловчилар унинг атрофида айланиб юрар эди. Унинг пальтосига ёпиштирилган ёзувда “Илтимос, бу айиққа ғамхўрлик қилинг. Раҳмат” деб ёзиб қўйилганди. Бу айиққа дуч келган Браун оиласи уни уйига олиб кетишди ва топилган жойидан келиб чиқиб унга Паддингтон айиғи деб ном беришди.

Севимли айиқ, албатта, Майкл Бонд томонидан ёзилган машҳур болалар китобларидан, у уни Паддингтон станцияси яқинидаги Лондон дўконида кўрган ёлғиз айиқ асосида ёзган.

“Паддингтон Беар” китобида Перудаги холаси уни Англияга қочқин сифатида жўнатган бу одобли айиқ ҳақида ҳикоя қилинади. У Лондонда ҳар хил норозиликларга дучор бўлади, лекин ҳар доим ҳамма нарсани тузатишга ҳаракат қилади. Сериал ва персонаж катта хитга айланди ва китоблар дунё бўйлаб 30 миллион нусхадан ортиқ сотилган.

Ҳайкалтарош Маркус Корниш томонидан яратилган ҳақиқий ўлчамдаги Паддингтон айиғининг бронза ҳайкали 2000 йил февраль ойида очилган. Станцияда адабиётнинг энг севимли мўйнали дўстларидан бирига бағишланган маҳсулотларга тўла “Паддингтон Беар” дўкони ҳам бор. (Ва яна бир Паддингтон ҳайкали бор, у 6000 миля узоқликда, кичкина айиқнинг она шаҳри Лима, Перуда.)