«Peterburg muloqoti» forumi tarqatib yuborilishi e’lon qilindi

2023 yilning birinchi choragida Germaniya-Rossiya munosabatlarini rivojlantirish uchun bir vaqtlar eng muhim bo‘lgan platforma tarqatib yuborilishi haqidagi xabar Peterburg muloqotining o‘z tarixidagi eng qisqa press-relizi bo‘ldi. Bu to‘g‘risidagi qaror 22 noyabr kuni «Peterburg muloqoti» kengashining talabiga binoan navbatdan tashqari yig‘ilishda qabul qilingan. «Jinoiy bosqinchilik urushi va G‘arb demokratiyalariga nisbatan dushmanona munosabatni hisobga olgan holda, bu formatda muloqot endi mumkin emas», — deyiladi bayonotda. Press-reliz matnida Rossiya tilga olinmagan.

«Peterburg muloqoti»ning tugatilishi ajablanarli emas: Germaniya va Rossiya fuqarolik jamiyatlari o‘rtasida fikr almashish uchun ushbu forum orqali aloqalar so‘nggi yillarda zaiflashdi va 2021 yil iyulidan boshlab butunlay muzlatib qo‘yildi. Germaniya tomoni shu tariqa Rossiya Bosh prokuraturasining Rossiyadagi uchta nemis nodavlat tashkilotini, ya’ni Deutsch-Russischer Austausch e.V. («Germaniya-Rossiya almashinuvi»), Zentrum Liberale Moderne GmbH («Liberal zamonaviylik markazi») va Forum Russischsprachiger Europäer e.V. («Ruszabon yevropaliklar forumi»)ni «nomaqbul» deb e’lon qilgan qaroriga javob qaytardi. O‘tgan hafta oxirida haftalik Der Spiegel nashri allaqachon tarqatib yuborish uchun hamma narsa tayyor ekanligini va uni faqat tasdiqlash kerakligini xabar qildi.

22 noyabrdagi qaror Rossiya prezidenti Vladimir Putin, keyin esa Germaniya kansleri Gerhard Shryoderning 2001 yilda boshlagan shaxsiy loyihasiga nuqta qo‘yadi. Sankt-Peterburg muloqoti ularning homiyligida siyosat, biznes va birinchi navbatda fuqarolik jamiyati vakillari o‘rtasidagi aloqalarni kengaytirish uchun ikki tomonlama munosabatlarni o‘rnatish platformasi sifatida ishlab chiqilgan.

Muvofiqlashtiruvchi qo‘mita har ikki tomonda ishladi, 2009 yildan beri Rossiya tomonida Rossiyaning sobiq bosh vaziri Viktor Zubkov, 2015 yildan beri Germaniya tomonidan sobiq rahbari federal kansler Roland Pofalla Peterburg muloqotining hamraisi bo‘ldi. «Peterburg muloqoti» paritet asosda – ikki davlat hukumatlari va ishbilarmon doiralari tomonidan moliyalashtirildi.

«Peterburg muloqoti»ning asosiy voqeasi ikki mamlakat vakillarining forumi bo‘lib, u 2001 yil aprelidan beri har yili o‘tkazib kelindi. 2014 yilda Moskva Qrim yarimorolini annexia qilgani sababli forum bekor qilingan edi. 2015 yilda Potsdamda bo‘lib o‘tgan forum ikki davlat o‘rtasida, xususan, Rossiyada huquq va erkinliklarni cheklash masalasi hamda Rossiyaning Ukrainadagi harakatlari bo‘yicha chuqur kelishmovchiliklarni ko‘rsatdi. Rossiya tomonida ishtirokchilar tarkibi asta-sekin o‘zgarib, Kremlning revizionistik siyosati tarafdorlari, masalan, Davlat dumasi deputati Vyacheslav Nikonov kabilar kiritildi.

Keyingi yillarda tomonlar o‘rtasida biroz yaqinlashuv kuzatildi va so‘nggi forumda hatto Rossiya va Germaniya forumga parallel ravishda hukumatlararo maslahatlashuvlar o‘tkazilgan Peterburg muloqotining an’anaviy formatiga qaytish mumkinligiga umidlar ham paydo bo‘ldi. Lekin bunday bo‘lmadi. 2020 yilda Peterburg dialog forumi koronavirus pandemiyasi tufayli to‘xtatildi; keyingi forum 2021 yil oktabr oyida Kaliningradda o‘tkazilishi kerak edi, ammo bo‘lib o‘tmadi.