Ёшларни иш билан таъминлаш муаммоси: нима қилиш зарур?

Жаҳон банки ҳисоботида ёшларни иш билан таъминлашдаги муаммоларни бартараф этиш учун бир қатор таклифларни илгари сурди. Улар орасида иш қидирувчилар ва иш берувчилар ўртасидаги ахборот оқимини яхшилаш ҳам бор:

• Талабалар ва иш изловчилар уларга ёрдам берадиган меҳнат бозори ҳақида маълумотга эга эмаслар. Касб танлаш тўғрисида қарор қабул қилиш ва тегишли ишларни қидиришни соддалаштириш;
• Меҳнат бозори ахборот тизимларининг кўплиги меҳнат бозорини янада самарали қилишга ёрдам беради. Иш қидирувчилар ва иш берувчилар ўртасидаги ахборот оқимини яхшилаш;
• Ёшлар маълум иш учун иш ҳақи ҳақида аниқ маълумотга эга бўлса, талаб қилинадиган касб ва кўникмалар ҳамда муқобил касбларни солиштиришлари мумкин бўлади;
• Меҳнат бозорининг асосий кўрсаткичлари ва бўш иш ўринлари бўйича маълумот олиш, шунингдек, улардан фойдаланиш имкониятига эга бўлиш;

Ҳисоботда ёзилишича, иш берувчилар ҳам, ёшлар ҳам дўстлар ва шахсий алоқалар орқали норасмий иш қидириш каналларидан фойдаланиши ҳақида хабар беришган. Давлатнинг Ish.mehnat.uz портали кўпчилик ёшларга маълум эмас. Фойдаланганлар порталда рўйхатдан ўтиш жуда қийин ва қулай эмас деб ҳисоблашади, чунки иш берувчилар улар билан боғлана олмайди. Улар иш топиш учун иш эълонлари, хусусий интернет иш порталларидан кўпроқ фойдаланишади.

• Қисқа ва ўрта муддатли истиқболда иш ҳақи ва шогирдлик субсидияларини (уларнинг асосида иқтисодий самарадорлик) баҳолаш, ислоҳ қилиш ва кенгайтириш зарур;
• Ёшларнинг эҳтиёжларидан келиб чиқиб, ёшлар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлашга қаратилган ва илғор халқаро тажрибалар асосидаги кўникмалар ҳамда бошланғич капитал билан таъминлашни кенгайтириш;
• Рақамли технологияларни ривожлантириш кўникмаларини мактабларда ва касб-ҳунар таълими марказларида тарғиб қилиш орқали қўллаб-қувватлаш;
• Иш берувчи томонидан талаб қилинадиган малака ва касблар учун яхшироқ диагностикани таъминлаш, талабалар ва ёш иш изловчиларни таълим ва бозор маълумотларидан хабардор қилиш;
• Тегишли касбий йўналиш механизмларини институционализация қилиш;
• Тарғибот кампанияларини ва намуналарни ишлаб чиқиш;
• Ёш хотин-қизларни ишга жойлаштириш ва ўз-ўзини иш билан таъминлашда фаоллигини ошириш;
• Профессионал тўсиқларни бартараф этиш учун тартибга солувчи ислоҳотларни рағбатлантириш, барча тармоқлар ва ҳудудларда ишчи кучининг ҳаракатчанлигини ошириш;
• Хавфсиз ва самарали меҳнат миграциясини осонлаштириш;
• Давлат хизматлари ва бандлик дастурлари ҳақида хабардорликни ошириш.

Аввалроқ, Ўзбекистонда ёшлар иш топишда қандай муаммоларга дуч келаётгани ҳақида ёзган эдик.