Dunyoda urush tufayli global yalpi ichki mahsulot o‘sishi prognozi pasaydi

Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT)ning 26 sentabr, dushanba kuni e’lon qilingan hisobotida aytilishicha, Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi tufayli global iqtisodiy o‘sish bir necha oy oldin prognoz qilinganidan ko‘proq sekinlashmoqda.

Joriy yilda global yalpi ichki mahsulotning o‘sishi hali ham 3 foiz darajasida kutilayotgan bo‘lsa-da, IHTTning 2023 yil uchun prognozi iyun oyida kutilgan 2,8 foizdan 2,2 foizga tushirildi.

Hisobotda aytilishicha, urush energiya tashuvchilar narxlarini, ayniqsa Yevropada, COVID-19 ta’siri tufayli butun dunyo bo‘ylab narxlar tez o‘sib borayotgan bir paytda inflatsiya bosimini yanada oshirgan. Biznes energiya resurslari, transport va ishchi kuchi xarajatlari ortishini iste’molchilarga yuklamoqda, deyiladi ma’lumotda. Ekspertlarning ta’kidlashicha, inflatsiya 1980-yillar darajasiga yetib, markaziy banklarni siyosatni kutilganidan tezroq qat’iylashtirishga majbur qildi. 

Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti ekspertlari fikricha, Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushi kelasi yil oxirigacha jahon iqtisodiyoti yalpi ichki mahsulotdan 2,8 milliard dollarni yo‘qotishiga olib keladi. Tashkilotning qayd etishicha, Yevropa qishki sharoitda energiya iste’molini tartibga solishga majbur bo‘lsa, bu oqibatlar yanada jiddiyroq bo‘lishi mumkin.

Iqtisodiy hamkorlik va hamkorlik tashkiloti Turkiya, Indoneziya va Buyuk Britaniyadan tashqari, G20’ning deyarli barcha mamlakatlari uchun kelgusi yilga prognozlarini pasaytirdi. Ayni paytda, Buyuk Britaniyada YaIM o‘sishi nolga teng bo‘lishi kutilmoqda.

Yevrohudud iqtisodiyoti endi 2023 yilda atigi 0,3 foizga o‘sishi prognoz qilinmoqda, Germaniya yalpi ichki mahsuloti esa 0,7 foizga qisqaradi. Iyun oyidagi prognozlarga ko‘ra, yevrohudud yalpi ichki mahsuloti kelgusi yilda 1,6 foizga, Germaniyada - 1,7 foizga o‘sishi mumkin.

AQSh yalpi ichki mahsulotining 2023 yilga o‘sish prognozi iyun oyida kutilgan 1,2 foizdan 0,5 foizga tushirildi. Xitoy iqtisodiyoti, IHTT prognoziga ko‘ra, kelgusi yilda o‘sishni tezlashtiradi - 2022 yildagi 3,2 foizdan 4,7 foizga. Shu bilan birga, joriy yil uchun prognoz 2020 yilgi pandemiya davrini hisobga olmaganda, Xitoy yalpi ichki mahsulotining 1970-yillardan beri eng past o‘sish sur’atini nazarda tutadi, deydi ekspertlar.