Полша Венгрияга ЕИ ва НАТОдан чиқишни таклиф қилди

Полша ташқи ишлар вазири ўринбосари Владислав Теофил Бартошевский Венгрия бош вазири Виктор Орбанга Европа Иттифоқи ва НАТОдан чиқишни ва Россия президенти Владимир Путин билан иттифоқ тузишни таклиф қилди. Onet.pl онлайн портали 28 июл, якшанба куни полшалик дипломатнинг сўзларини чоп этди. «Нега Венгрия ўзига унчалик ёқмайдиган ва унга нисбатан ёмон муносабатда бўлган ташкилотларнинг аъзоси бўлиб қолишни хоҳлаётганини тушунмаяпман, нега у (Орбан) Владимир Путин ва бу турдаги бошқа авторитар давлатлар вакиллари билан иттифоқ тузмайди?» - деди Бартошевский. Дипломат Орбан сиёсатини «аксилевропа, Украина ва Полшага қарши» деб атади.

Ташқи ишлар вазири ўринбосари, шунингдек, Венгрия бош вазири ҳозирда Россиядан ўзини ҳимоя қилаётган Украинага Варшава томонидан берилган ҳарбий техника учун товон пули сифатида Европа Иттифоқидан Полшага тўланиши керак бўлган 2 миллиард злотий (468 миллион евро) маблағини тўсиб қўйганини эслатди. «Биз Европа Иттифоқида ҳам, НАТОда ҳам халқаро жамиятнинг чеккасида жойлашган бош вазир Орбандан фарқли ўлароқ Россия билан иш қилмаймиз», деди Бартошевский бир кун олдин Орбаннинг Полшани танқид қилганига жавобан.

Орбан Варшавани танқид қилди ва уни иккиюзламачиликда айблади 

27 июл куни Венгрия бош вазири Европа Иттифоқи ва бутун Ғарбнинг нотўғри сиёсати, шунингдек, Полша «иккиюзламачилиги»ни танқид қилди. Полша интернет портали Орбаннинг Руминиядаги Трансилвания университети минбарида сўзларидан иқтибос келтирган: «Полшаликлар бизни Россия билан муносабатларимиз учун танқид қилади, лекин улар Россия билан воситачилар орқали иш олиб боради». Венгрия ҳукумати раҳбари, шунингдек, АҚШ собиқ президенти Доналд Трампнинг ҳаракатларини яна бир бор олқишлади, Россияни қўллаб-қувватлади ва Украина гўёки «Европа Иттифоқи ёки НАТОга аъзо бўлмаслигини» айтди. 

Бундан ташқари, Орбан Варшавани «Берлин-Париж ўқини янги Лондон-Варшава-Киев-Болтиқбўйи-Скандинавия конфигурацияси фойдасига» заифлаштириб, Европадаги кучлар мувозанатини ўзгартиришда айблади. Венгрия бош вазири сўзларига кўра, бу ўз мамлакати позициясининг заифлашиши ҳамда «Полша эски режаси»ни амалга оширишга олиб келади. 

ЕИ Венгрияни қонун устуворлигини бузганлик учун танқид қилмоқда 

Еврокомиссия маълумотларига кўра, Венгрия коррупция, порахўрлик ва манфаатлар тўқнашувига қарши кураш, сиёсий партияларни молиялаштириш ва оммавий ахборот воситалари мустақиллиги бўйича Европа Иттифоқининг демократик стандартларидан сезиларли даражада орқада қолмоқда. Бу баҳо Еврокомиссиянинг 24 июл куни эълон қилинган Европа Иттифоқига аъзо давлатлар ва иттифоққа қўшилиш учун номзод мақомига эга бўлган қатор мамлакатларда қонун устуворлиги бўйича йиллик ҳисоботида келтирилган.

Йил охиригача Европа Иттифоқи кенгашига раислик қилувчи Венгрия Европа комиссиясининг қонун устуворлиги ҳақидаги ҳисоботларида доимий равишда танқид қилинмоқда. Будапешт ҳукумати мамлакатдаги қонун устуворлигига таҳдид туфайли ЕИ шартномасининг 7-моддасига мувофиқ суд жараёнига дуч келмоқда. Бундан ташқари, Европа комиссияси Венгрияга нисбатан қонун устуворлигининг бир неча бор бузилганлиги муносабати билан яна бир нечта суд жараёнларини ўтказмоқда. Европа Иттифоқининг Люксембургдаги суди июн ойида Венгрияни Европа миграция ва бошпана сиёсати ҳақидаги қонунларини бузган учун катта миқдорда жарима тўлашга мажбур қилди. Бош вазир Виктор Орбан қарорни «ғазабнок» деб атади ва бунга рози эмаслигини айтди.

Венгрия ҳукумати Европа Иттифоқида амалдаги ҳуқуқий давлат нормаларини қатъиян рад этса-да, Коронавирусга қарши ёрдам фонди ва Тенг имкониятлар жамғармасидан грантлар талаб қилмоқда. ЕИ Венгрияга 30 миллиард евро миқдоридаги молиявий ёрдамни музлатиб қўйди, чунки мамлакатда коррупциянинг ҳақиқий хавфи мавжуд ва Венгриядаги судлар мустақил ҳисобланмайди. Бироқ, Россиядан ўзини ҳимоя қилаётган Украинага кейинги ҳарбий ва молиявий ёрдам кўрсатиш учун Орбаннинг зарур розилигига эришиш мақсадида пулнинг бир қисми берилди. Бу - Европа Иттифоқи кенгашига раислик қилувчи давлат «қонун устуворлиги механизми» деб аталувчи жазога тортилган биринчи ҳолат.